Jak zrobić z dziecka poliglotę

Chcemy Wam zaprezentować artykuł naszej koleżanki, wykładowczyni tutejszego uniwersytetu, która wskazuje drogę rodzicom do jak najbardziej efektywnego rozwoju mózgu dziecka poprzez naukę jezyków obcych.

Zawsze marzyłaś by twoje dziecko biegle władało kilkoma językami? Jest to możliwe, choć wymaga trochę pracy i wysiłku, a przede wszystkim konsekwencji.
Język ludzki jest właśnie tym, co odróżnia nas od wszystkich ziemskich istot. Stanowi najdoskonalsze narzędzie komunikacji i motor rozwoju naszej cywilizacji. Dlaczego więc nie spróbować poznać jak najwięcej języków? Szczególnie w czasach, kiedy świat dramatycznie się skurczył, a podróże, poznawanie nowych ludzi, uczenie się, czy nawet praca za granicą nie jest już czymś nieosiągalnym.

Język pierwszy
Człowiek jest w stanie nauczyć się każdego języka, a to jakim językiem władamy uzależnione jest jedynie od tego kto i w jakiej kulturze nas wychowuje. Maluch urodzony w polskiej rodzinie, a wychowywany w Afryce przez opiekunkę mówiącą suahili nauczy się właśnie tego języka w pierwszej kolejności. Przyswajanie pierwszego języka przez dziecko składa się z kilku faz. Nowonarodzone maleństwo popłakuje i grucha, lecz wydawane przez nie dźwięki jeszcze językiem nie są. W kolejnej fazie, zwanej gaworzeniem pojawiają się tak zwane znaki językowe, co oznacza, że nasze dziecko bawi się językiem i ćwiczy. Następnie dziecko produkuje ciąg dźwięków, który co prawda posiada określone znaczenie, jednak nie przypomina żadnego ludzkiego języka. Jest to tak zwana faza ?protosłowa?. Dziecko wskazując na latającą po pokoju muchę wykrzykuje ?buta?, a żądając smoczka mówi na przykład ?fomek?. Każda mama niewątpliwie pamięta sprawiające mnóstwo radości próby dojścia do tego ?co maleństwo ma na myśli?. Po tym etapie dziecko odkrywa, że język jest czymś co można przyswoić, a nie trzeba wynaleźć. Nadchodzi wielki moment, kiedy słyszysz pierwsze słowo wypowiedziane przez maleństwo. Dziecko już nie tylko słucha, analizuje i zapamiętuje, ale również powtarza. Od tego momentu przyswaja zasady gramatyczne i usiłuje je wykorzystywać tworząc kilkuwyrazowe frazy. I tak rozpoczyna się cudowna i przezabawna rozmowa z dzieckiem.

Język drugi
Uczenie się języka drugiego bazuje na podobnych mechanizmach, które zachodzą podczas przyswajania pierwszego języka. Istnieją jednak pewne zasadnicze różnice, ponieważ dziecko, które potrafi już dobrze mówić i posługuje się pełnymi zdaniami nie jest już carte blanche. Ucząc się kolejnego języka może bazować na zdobytych wcześniej doświadczeniach i wykorzystywać zdobytą uprzednio wiedzę.

Co robić by dziecko dobrze się rozwijało i szybko uczyło?
Od pierwszych chwil warto z dzieckiem ?rozmawiać?, czytać mu książeczki i to nie tylko z bajkami dla dzieci, ale również to co sama masz ochotę poczytać. W ten sposób zrobisz coś nie tylko dla swego dziecka, ale również dla siebie. Dziecko osłuchuje się z językiem, jego brzmieniem oraz intonacją. To zdumiewające jak wiele taki ?młody człowiek? jest w stanie się nauczyć i zapamiętać. Właśnie w tym najwcześniejszym okresie jesteś w stanie pozytywnie wpłynąć na rozwój inteligencji oraz przyszłych zainteresowań swojego dziecka. A od tego przecież zależeć będzie jego przyszłość.

Mów do dziecka nie tylko po polsku
Jeśli dobrze znasz język obcy, warto byś od samego początku mówiła do dziecka w tym języku. Jeśli się jednak na to zdecydujesz powinnaś być konsekwentna. Nie leń się i nie idź na łatwiznę, by nie zmarnować dotychczasowych osiągnięć. W rodzinach, w których każde z rodziców włada innym językiem dzieci najszybciej i najlepiej uczą się dwóch języków równocześnie. Zazwyczaj dzieci wychowujące się w dwujęzycznych rodzinach później zaczynają mówić, co wynika z faktu, iż potrzebują więcej czasu na usystematyzowanie docierających informacji językowych, które przecież otrzymują w dwóch różnych językach. Z upływem czasu (jest to proces stopniowy i powolny) dziecko staje się świadome tego, iż mówi dwoma językami, choć nadal miesza oba rejestry. A czyni tak przede wszystkim dlatego, iż używanie obu języków przychodzi z łatwością i jest czymś zupełnie naturalnym. Takie mieszanie oczywiście mija z wiekiem oraz wraz ze wzrostem kompetencji językowych.

Jeśli natomiast ani ty, ani tata dziecka nie jesteście w stanie mówić do swojej pociechy w obcym języku, warto rozważyć możliwość posłania dziecka do sprawdzonego przedszkola, które oferuje naukę języka, albo znalezienia opiekunki, która mogłaby mówić do naszego dziecka w języku innym niż ojczysty.

Wykorzystuj jak największą ilość pomocy naukowych ? książki, kasety, telewizję, gazety
Korzystaj z dobrodziejstw współczesnej cywilizacji: oglądaj programy czy bajeczki w obcym języku. Kupuj kolorowe książeczki i czasopisma. Słuchaj piosenek i śpiewaj razem z dzieckiem. Musimy jednak pamiętać, aby dziecko do niczego nie czuło się zmuszane. Jeśli samo nie będzie chciało się uczyć, żadne nasze starania nie odniosą pożądanego skutku. Ale jeśli nauka nie będzie się naszym maluchom kojarzyć z przykrym obowiązkiem lecz ze wspaniałą zabawą, to z pewnością rezultaty będą satysfakcjonujące.

Odkryj co dziecko lubi robić i rób to razem z nim!
Świetnym sposobem jest opowiadanie o tym co robimy w danej chwili w języku, którego uczymy dziecko. Idąc na basen, uprawiając poranną gimnastykę, czy jedząc podwieczorek nazywaj poszczególne czynności w obcym języku. Wtedy dziecko łatwiej zapamięta usłyszane słowa i zwroty kojarząc je z konkretnymi sytuacjami i będzie wiedziało kiedy ich używać. Tworzenie skojarzeń to najlepszy sposób na zapamiętywanie nowych informacji. Właśnie wtedy w mózgu tworzą się nowe połączenia rejestrując to czego się uczymy.

Zaplanuj naukę
Wyznacz czas, który będziesz mogła poświęcić jedynie na naukę. Pamiętaj jednocześnie, że czegoś nowego można się nauczyć w każdym miejscu i o każdej porze. Naszym zadaniem jest pomóc dziecku w usystematyzowaniu i zapamiętaniu przyswajanego materiału. W tym celu warto pouczyć się bawiąc, np. układając puzzle, czy znajdując drogę do wyjścia z labiryntu.

Powtarzaj często i systematycznie
Pamięć dziecka jest jak gąbka. Błyskawicznie wchłania miliony przeróżnych informacji zupełnie nowych i nieznanych. Żeby jednak na długo zapamiętać to czego się nauczyliśmy należy regularnie i wielokrotnie przyswojony materiał powtarzać. Po raz pierwszy powinnaś powtórzyć to czego się nauczyliście już po dziesięciu minutach. Następnie po 24 godzinach, po tygodniu i po miesiącu. Jeśli będziesz się trzymać takiego planu rezultaty na pewno będą wspaniałe. W przeciwnym wypadku już po 2 dniach twoje dziecko niewiele będzie pamiętać.

Teoria wieku krytycznego
Jeśli twoje dziecko nie jest już gaworzącym bobasem, to również nic straconego. Oczywiście naukę języka najlepiej jest rozpocząć jak najwcześniej, ale nigdy nie jest za późno (również dla ciebie, więc koniec z wykrętami ?jestem już na to za stara?). Owszem, z wiekiem mózg ludzki staje się bardziej ?ospały? lecz jest na to lekarstwo ? stała ?mózgowa gimnastyka?. W przypadku dzieci nie ma oczywiście mowy o żadnej ospałości. A ?wiek krytyczny? odnosi się przede wszystkim do faktu, iż ludzkie struny głosowe kształtują się do około 12 roku życia, kiedy to przyjmują ?dorosłą? formę. Po przekroczeniu magicznej dwunastki bardzo trudno jest nauczyć się poprawnie wypowiadać głoski, które nie występują w ojczystym języku. Jednak nikt przy zdrowych zmysłach nie oczekuje byśmy mówili z akcentem rdzennych Włochów, Amerykanów czy Egipcjan. Znajdź mocne i słabe strony dziecka i zdecyduj co robić w następnej kolejności. Może wysłać dziecko na obóz językowy? Pamiętaj jednak, że ?wakacje z językiem? to za mało, żeby osiągnąć sukces. Potrzebna jest systematyczna i wytrwała praca przez okrągły rok.

Mózg, czyli gdzie się to wszystko mieści
Za to jak mówimy, czyli za produkcję mowy odpowiada ośrodek Broca (nazwany od nazwiska uczonego Paul?a Broca?i). Natomiast za rozumienie mowy odpowiedzialny jest ośrodek (jego nazwa pochodzi od nazwiska innego uczonego ? Carl?a Wernicke?a) mieszczący się w górnej części płatu skroniowego. To tam tworzą się niezliczone połączenia pomiędzy neuronami, zwane synapsami i zachodzą reakcje chemiczne stymulując komórki nerwowe do wytężonej pracy.

Pamięć
Wyróżniamy dwa zasadnicze rodzaje pamięci: pamięć krótko- i długotrwałą. Ta pierwsza to pamięć robocza, rejestruje to, na co zwracamy uwagę w danej chwili, a wszelkie informacje zachowuje przez kilka lub kilkanaście sekund. Pamięć długotrwała z kolei, pozwala na zapisanie informacji na całe życie.


Maja Hrehorowicz